تقویت كارآفريني؛ مهمترین عامل رشد اقتصاد شهری

تقويت كارآفريني و ايجاد بستر مناسـب بـراي توسـعه اقتصادي از ابزار پيشرفت اقتصادي كـشورها، بـه ويـژه كـشورهاي در حـال توسـعه است. براساس بيانيه جهاني كارآفريني، يك هم بستگي قـوي ميـن رشـد اقتـصاد ملـي و سـطح فعاليـت كارآفرينانه ی ملي و ســازماني وجود دارد. ايـن در حالي است كه در اقتصاد مدرن، تخصص هاي انـساني و ايـده هـاي آنهـا ارزش افـزوده بيشتري توليد مي-كند.از ديگر سو هيچ عاملي را در اقتصاد، مهم تر از نرخ رشد اقتصادي نمي تـوان يافـت كـه دلالت مستقيم بـرافـزايش رفـاه اقتـصادي بلندمـدت يـك ملـت داشـته باشـد.

در مطالعات انجام شده در خصوص عوامل اثرگذار بر رشد اقتصادي در كشورهاي مختلـف و از جملــه ايــران،كارآفريني مي تواند در زمينه پيـشرفت جامعـه و رشـد اقتـصادي به عنوان معياري بسیار تاثیرگذار بوده و گسترش آن به افزايش توليد و در نتيجه بالاتر رفـتن سطح درآمد سرانه در جامعـه می انجامد.نقش كارآفريني در افزايش رشد اقتصادي باعث شده تا نوآوري از اهميت برجـسته اي برخوردار باشد. كارآفرين در اين بين با داشتن دو نقش انجام نوآوري و افزايش رقابـت بـه رشد اقتصادي كمك مي كند. و این مسئله باید از واحد کوچکتر مانند شهر و روستا شروع شود تا منجر به رشد اقتصاد ملی گردد. كـارآفريني فراينـد شناسـايي، ارزيـابي و بهره برداري از فرصت ها در قالب راه اندازي و مـديريت كـسب وكارهـاي جديـد بـا هـدف ارائه كالا يا خدمات جديد نقش به سـزايي در رشـد اقتـصاد شهری ايفـا مـي كنـد. كارآفريني از منابع مهم و پايان ناپذير اقتصاد شهر اسـت. منبعي كه به توان خلاقيت انسانها برميگردد. از يكسو ارزان و از سوي ديگر بسيار ارزشمند و پايـان ناپـذير اسـت از. جملـه اثرات كـارآفريني در اقتصـاد شهر ايجـاد اشتغال و رشـد اقتصادي آن است. عدم شناسایی کافرینان، وجود  فاصله ميان نيازهاي افراد، عدم آگاهي از تسهيلات و قوانين سازمان‌ها و نهادهاي مرتبط سبب از دست رفتن بسياري از فرصت‌هاي موجود کارآفرینی شده است. در این خصوص مدیریت شهری باید نقش تسهیلگری را در رشد کارافرینی ایجاد کند. یک راهکار مورد اقبال عمومی در جهت ارتقا وضعیت اقتصادی و اجتماعی شهر شناسایی عوامل برانگیزاننده و تسهیل کننده کارافرینی شهروندان است. علاقه به کارآفرینی، کلیدی برای نیرو بخشیدن به سرمایه گذاران دلسوز شهر است و سبب ظرفیت سازی برای خدمت رسانی به شهر خواهد شد. وجود شرکت های توانمند و خلاق در زمینه عرضه خدمات شهری ضمن کارآفرینی سبب سبک شدن حجم وظایف اجرایی مدیریت شهری و همچنین ارتقا کیفیت این خدمات بدلیل رقابتی که ایجاد می شود می گردد.

ویلکن (1992) اندیشمند حوزه کارآفرینی دو دسته کلی را عوامل  ظهور کارآفرینی می داند:

1) عوامل اقتصادی که در آن مزیت های بازار و فراهم بودن سرمایه و تامین مالی را در نظر میگیرد.
2) عوامل غیر اقتصادی که خود به مواردی چون مقبولیت کارآفرینی، عوامل روانشناختی و مسائل تولید تقسیم بندی می شود.

در حقیقت کارآفرینی فرایند ایجاد ارزش از راه تشکیل مجموعه  منحصر به فردی از منابع به منظور بهره گیری از فرصت ها می باشد که جامعه بدون کمک حکومت در جهت فراهم کردن این فرایند همچون ایجاد خدمات ضروری، پوشش ریسک و ارتقا امنیت نمی تواند این هدف را محقق سازد. می توان گفت کارآفرینی مولد سازی سرمایه هاست؛ اما نه صرفا سرمایه های مالی بلکه سرمایه های اجتماعی، هنری و محیطی را شامل می شود. و با این فرایند این سرمایه های بالقوه، بالفعل شده و جهش اقتصادی را رقم می زند.

حال نقش شهرداری ها در اجرایی نمودن سیاست های کلان اقتصادی از مسیر حمایت از کارآفرینی شهری چیست؟

مدیریت شهری از راه ارتباط با شهروندان ایده پرداز، شهروندان سرمایه گذار و محیط می¬تواند به توسعه کارآفرینی کمک بسزایی کند. تعامل با کارآفرین باید در دو جنبه پرورش کارآفرین و کمک به کارآفرینان موجود صورت پذیرد. باتوجه بـه اینکـه نیازهـای این دو بخش کاملا باهم متفاوت است، نحوه تعامـل بـا آن دو نیـز متفــاوت اسـت. در بعــد پـــرورش کارآفرین، وظیفه مـدیریت شهری،کمک به القای روحیه کارآفرینانه در میان افرادی است که پای به عرصه کارآفرینی نگذاشته اند. در حقیقت توجه بـه عوامـل برانگیزاننده نقش بسیار مهمی را ایفا می کند و مدیریت شهری از میان عوامل محرک کـارآفرینی، پیش از هـر چیـز بایـد بـه نقـش عوامل برانگیزاننده در جهت تغییر مسیر شغلی افراد غیر کارآفرین بــه کارآفرینی، توجــه کنــد. از سوی دیگــر کمــک بــه کارآفرینــان موجود، وظیفه ای متفاوت و حتی دشوارتر از پـرورش کارآفرینـان جدید را بعهده مـدیریت شـهری مـی گـذارد.کارآفرینان موجـود بــدلیل تجربــه، فراهم بــودن امکانــات و دسترسی بــه منــابع جاری، سرمایه بالفعلی تلقی می شوند که بسیاری از هزینـه هـای راه اندازی کارآفرینان جدید را ندارند. بنابراین کمـک بـه حفـظ و پرورش هر یک از آنها بسیار با ارزش است. برخلاف نحوه تعامل بـا کارآفرینان بالقوه که عوامل برانگیزاننده نقـش اساسـی بـر عهـده دارد، برای کارآفرینان موجود کمک به مسائل تامین مالی نقش کلیدی دارد. با راه اندازی سیستم های حمایت مالی از کارآفرینان همچون صندوق های سرمایه گذاری پرخطر و ایجاد سکوهای تامین مالی جمعی و همچنین اعطای وام و در نظر گرفتن معافیـت های مالیاتی، ایجاد فرصت کسب و کار مثل سپردن پروژه و کـار به آنان و فراهم کردن منابع،  میتواند باعث نوآوری و خلاقیت و درنهایت رشد کارافرینی شود و در سال "تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها" ضمن پشتیبانی از کارآفرینان، موانع پیش روی آنها برطرف گردد.

* سیدعلی عادل رستخیز
متخصص اقتصاد شهری